• اقتصاد سیاسی انرژی به ویژه در حوزه خلیج فارس
زهرا دیرکوند؛ یونس نادمی؛ رضا معبودی
چکیده
نوسانات نفتی به دلیل وابستگی زیاد اقتصاد کشورهای صادرکننده نفت به درآمد حاصل از فروش نفت، میتواند بر کنشهای اجتماعی افراد جامعه تأثیرگذار باشد. ازاینرو به نظر میرسد سرمایه اجتماعی بهعنوان فرآیندی از نهادهای اجتماعی متأثر از رانت نفتی باشد. بنابراین هدف این پژوهش بررسی تأثیر رانت نفت بر سرمایه اجتماعی در کشورهای منتخب صادر ...
بیشتر
نوسانات نفتی به دلیل وابستگی زیاد اقتصاد کشورهای صادرکننده نفت به درآمد حاصل از فروش نفت، میتواند بر کنشهای اجتماعی افراد جامعه تأثیرگذار باشد. ازاینرو به نظر میرسد سرمایه اجتماعی بهعنوان فرآیندی از نهادهای اجتماعی متأثر از رانت نفتی باشد. بنابراین هدف این پژوهش بررسی تأثیر رانت نفت بر سرمایه اجتماعی در کشورهای منتخب صادر کننده نفت عضو اوپک طی دوره 2020-2009 با بهرهگیری از روش پانل آستانهای میباشد. یافتهها حاکی از آن است که: حد آستانه نسبت رانت نفتی به تولید ناخالص داخلی 4/3 درصد برآورد شده است. که تا قبل از این حد آستانه، نسبت رانت نفت به تولید ناخالص داخلی تأثیری مثبت و معنیدار بر سرمایه اجتماعی داشته است اما پس از عبور از این حد آستانه، نسبت رانت نفت تأثیری منفی و معنی دار بر سرمایه اجتماعی داشته است. تورم نیز تأثیر غیرخطی بر سرمایه اجتماعی داشته است. اندازه دولت نیز تأثیر معنیداری بر سرمایه اجتماعی نداشته است. با توجه نتایج برآورد و اثرات مخرب سطوح بالای رانت نفت در تخریب سرمایه اجتماعی، لازم است مسیرهای انحراف منابع نفتی به سمت رانتجویی کنترل شود. یکی از این راهها خروج رانت نفت از دست دولت و انتقال آن به مردم است زیرا تجربه مدیریت دولتی نفت نشان داده است رانت نفت به جای تخصیص بهینه، بیشتر در جهت فعالیتهای مخرب رانتجویانه هزینه شده است و لذا این موهبت الهی با سوء مدیریت دولت به نفرین تبدیل شده است.
• مطالعات اقتصادی مرتبط با حاملهای انرژی (فسیلی، تجدیدپذیر و برق)
رضا معبودی؛ یونس نادمی؛ زینب دره نظری
چکیده
بررسی رابطه بین درآمدهای نفتی و مالیسازی در کشورهای دارای منابع طبیعی فراوان از اهمیت ویژهای برخوردار است. با توجه به وابستگی اقتصاد ایران به رانت نفت، در این پژوهش تأثیر درآمدهای نفتی بر مالیسازی بررسی میگردد. برای تجزیه و تحلیل روابط بین متغیرها از رویکرد سیستم معادلات همزمان و دادههای دوره زمانی 1397-1358 استفاده شد. یافتههای ...
بیشتر
بررسی رابطه بین درآمدهای نفتی و مالیسازی در کشورهای دارای منابع طبیعی فراوان از اهمیت ویژهای برخوردار است. با توجه به وابستگی اقتصاد ایران به رانت نفت، در این پژوهش تأثیر درآمدهای نفتی بر مالیسازی بررسی میگردد. برای تجزیه و تحلیل روابط بین متغیرها از رویکرد سیستم معادلات همزمان و دادههای دوره زمانی 1397-1358 استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان میدهند درآمدهای نفتی تأثیر مثبت و معناداری بر مالیسازی دارند. همچنین رشد اقتصادی، سرمایه انسانی و کیفیت نهادی تأثیر منفی و معناداری بر مالیسازی دارند. اما سرمایه فیزیکی و تورم دارای تأثیر مثبت و معناداری بر مالیسازی هستند. بنابراین درآمدهای نفتی همراه با کیفیت پایین نهادها، تحریمهای گسترده و نوسانات قیمت نفت به افزایش رانت و فساد، تضعیف حقوق مالکیت، بیاعتمادی نسبت به سیاستهای دولت و افزایش انگیزه سفتهبازی منجر میشوند. افزایش انگیزه سفتهبازی به انحراف سرمایه از بخش حقیقی به بخش مالی میانجامد و در نهایت، انتقال سرمایه به بخش مالی نیز افزایش مالیسازی را در پی دارد.